• Home
  • Boerderijen menu

Boerderijen menu

De geschiedenis van boerderij de Oliemolen

Boerderij “DE OLIEMOLEN”, gelegen aan de Barneveldse Beek tussen Oud Erf en Butselaar aan de Butselaarseweg. De Butselaarseweg ligt halfweg Barneveld, voorbij het Zwaantje, 2e weg links vanuit Achterveld. Is een weg die doodloopt op de Barneveldse beek. De weg naar de Oliemolen loopt over het erf van boerderij Butselaar. Er is nog een bospad tussen de Butselaarseweg en de Aarderweg. Dat was de oude weg naar boerderij Butselaar.

Langs de Barneveldse beek zijn in het begin van de 17e eeuw een aantal watermolens gebouwd, waaronder die bij de Oliemolen. Oliemolens werden gebruikt om olie te persen uit lijn- en raapzaad. De Oliemolen wordt nu gebruikt als vakantiehuis.

Hieronder gegevens over boerderij de Oliemolen en boerderijen uit de directe omgeving van de Oliemolen. Gegevens uit akten zijn veelal verzameld door A. van Veldhuizen, nu wonende in Voorthuizen.

Kronieken Barneveld

  • 1602 – Berend Hackfort van Bielaar zet de oliemolen bij Bijler in Den Aerd.
  • 1608 – De pachters van Bijler en Pothoven verklaren dat de oliemolen op Den Aerd in 1607 is gebouwd.
  • 1662 – Nairac – Berend Hackfort van Breilaer zette in 1662 den Oliemolen bij Bijlaer( in de Aart ).


29.05.1893 – verschenen voor notaris Harmen Wander Arentsen te Utrecht:

  1. Herman Rooijaards, Lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht,
  2. Vrouwe Henriëtte Joahanna Roooijaards, echtgenote van en bijgestaan door den Hogwel Geboren Heer Jonkheer Mr. Hendrik Maurits Jan van Asch van Wijck, rechter van de Arrondissementsrechtbank te Utrecht, Lid van de Gemeenteraad aldaar,
  3. Vrouwe Fernanda Anna Rooijaards, echtgenote van en bijgestaand door Hoog Wel Geboren Heer Jonkheer Mr. Franciscus Hubertus Rademacher Scherer van Nieuwkerk,
  4. Mr. Willem Herman Johan Rooijaards, schoolopziener in het Arrondissement Rhenen,
  5. den Wel Edel Geboren Jonkvrouwe Elisabeth Agatha Johanna Rooijaards, particuliere,
  6. den Wel Edel Geboren JonkvrouweWilhelmina Sophia Rooijaards, particuliere,
  7. de WelEd Ggeb. Heer Johan Sebastiaan Rooijaards, candidaat in de Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit van Utrecht.
  8. de WelEd Ggeb. Heer Anton Rooijaards, Candidaat in Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit van Utrecht
Allen wonende te Utrecht, gaan over tot scheiding en verdeling van de Boerenerven “De Eshof “, “Kruisdijk “, “Klein Achteveld “ en “Het Zwaantje “, en de erfpacht van Evert Petersen. Genoemde Goederen van Herman Rooijaards van Scherpenzeel en zijn echtgenote mevrouw Rooijaards, geboren Naamen, overleden te Utrecht op de 13 Januari 1892 en dat zij bij oleografisch testament, in bewaring gegeven van notaris Jacob Hendrik van Sch…beek en geopend door de Heer Kantonrechter te Utrecht op 9 januari 1892, voor eenvierde gedeelte nagelaten heeft aan haren echtgenoot:

  1. De Heerlijkheid Scherpenzeel,
  2. Hypothecaire en andere kapitalen, en de onroerende goederen:
    1. de Hofstede Langelaar, gelegen onder Barneveld,
    2. “De Eshof “,
    3. “Kruisdijk “,
    4. “Klein Achteveld “,
    5. “Het Zwaantje “,
    6. erfpacht f 9.00 Evert Petersen,
    7. het Erf en Goed “Het Veldhuis “, gelegen in de Engelse Stad,
    8. het Erf en Goed de Hofstede “Butselaar “,
    9. een boerenplaatsje “De Oliemolen “,
    10. het landgoed Lambalgen onder Woudenberg,
    11. de hofsteden “eerste, tweede en derde Broek “, “Groot en KleinOudenhorst”, “Broekhuisje”, “Nieuw Apeldoorn “, “Het Hek “ te Leersum, alsmede:
    12. de Heerlijkheid Scherpenzeel, het Kasteel enz, de Stoomwindkorenmolen,
    13. meerdere woningen en de bewaarschool te Scherpenzeel,
    14. de hofsteden “Oost-Indië “, “Oud-Willaer “, “Klein Orel “, “Groot Schaik ”, “Ebbenhorst “, “Veenschoten “, “Groot Orel “, “Huigenbosch “ “Groot Rooiwinkel “, dat alles onder Scherpenzeel,
    15. meerdere erfpachten in de provincie Utrecht
    16. onder Woudenberg de Hofsteden “het Vliet“, en de “Bruinhorst “” het bosch, een landbouwerswoning en het huisje “De Koepel””
    17. onder Renswoude “De Doorn .. kamp”, “Kloosterhof en Kamp “.

03.03.1899 – verschenen voor mij Cornelis Arien Andries Anton Benit,
  • Vrouwe Henriëtte Johanna Rooyaards, echtgenote van en voor zoveel nodig ten deze bijgestaan door den Hoog Wel Geboren Jonkheer Mr. Hendrik Maurits Jan van Asch,
  • Vrouwe Ferdinanda Anna Rooyaards, echtgenote van en voor zoveel nodigd bijgestaan door den Hoog Welgeleerde Heer Jonkheer Mr. Franciscus Hubertus Rademacher Schorer van Nieuwerkerk,
  • De Wel Edel gestrenge Heer Mr. Willem Herman Johan Rooyaards,
  • Jonkvrouwe Elisabeth Agatha Johanna Rooyaards, perticuliere te Utrecht,
  • Mejonkvrouwe Wilhelmina Sophia Rooyaards, particuliere
  • De Wel Edele Gestrenge heer Mr. Johan Sebastiaan Rooyaards,
  • De Wel Edele Gestrenge Heer Mr. Anton Royaards, particulier
Zij willen overgaan tot scheiding der gedeeltelijke nalatenschap van hunner vader den Wel Edel Gestrenge Heer Herman Royaards van Scherpenzeel, overleden te Utrecht op 16 januari 1898, gehuwd met wijlen Bernudina Maria van Naamen. Onroerende goederen:
  • Gelegen te Scherpenzeel en Woudenberg,
  • Hofstede Oost-Indië, Scherpenzeel
  • Hofstede Oud-Willaar,
  • Hofstede Klein Orel,
  • Hofstede Groot Orel,
  • Hofstede Ebbenhorst,
  • Hofstede Groot Ruwinkel,
  • Het huis Pool,
  • Groot Schaik
28.05.1947 – verschenen voor Notaris Herman Bruins te Arnhem,
  • Chritina C. Royaards, geh. Met M.A, Schellengrebel, fruitteler
  • Schwellengrebel voornoemd,
  • Mej. Bernudina M. Royaards.
Zij willen overgaan tot scheiding van goederen, behorende tot de nalatenschap van Mr. Johannes S. Royaards, overleden 1 april 1930 te Oosterhout, Gld. Hij was gehuwd met nu wijlen Louise C.E.F. Baronesse van Haersolte van dn Doorn.

De goederen:
  • Landgoed Breeschoten onder Scherpenzeel.
  • Renswoude met hofsteden:
    • Breeschoten,
    • Nieuw Breeschoten,
    • Heintjeskamp,
    • Bosland Klein Ruwinkel,
    • Het landgoed Kruisdijk, onder Barneveld,
    • De Hofstede Kruisdijk.
    • De Hofstede Klein Achterveld.
12.07.1921 E. – verkoop 3 ha. petkuser rogge op de Eng (van Klein Achteveld): aanwijzer J. Davelaar “De Oliemolen”.

Uit een artikel van JM.Schouten:
In de Poepehul, en kroegje bij de beekslag achter de hofstede Oud Erf, werd vooral op boerenkermisdagen vaak ring gegooid. De bezoeker dronk uit een groot Westfaals glas dat door een koopman uit Duitsland was meegebracht. Voor drie centen kocht men een half glas foezel, een soort zelf gemaakte graanjenever. Er waren hier vlak bij elkaar drie molens, zodat er goede aanloop was in Poepehul, die vóór de eeuwwisseling van 1900 door bouwvalligheid geheel verloren is gegaan.

Was dit hetzelfde huis als het “boerenplaatsje De Oliemolen”? Volgens Jans van Esveld (Kennis van J.M. Schouten) woonde er een Davelaar op die plek. Dat klopt wel. Zie ook adv. 12.07.1921. en de gegevens over de Oliemolen die in 2007 zijn verzameld over de bewoners vanaf 1900. Maar dan gaat het gegeven dat het plaatsje voor 1900 geheel verloren is gegaan, niet op. De molen is inderdaad verloren gegaan. Daar zijn echter nog resten van gevonden na de 2e W.O. door de bewoners uit die tijd. Of het kroegje in de boerderij de Oliemolen gevestigd was vermeld de geschiedschrijver niet.

Gegevens over boerderij “De Oliemolen” verzameld juli/aug. 2007.
In 1892 verhuisde Gerrit (Gard) Davelaar met Willemijntje van de Haar van de Engelse stad naar “De Oliemolen”. Gerrit Davelaar geboren in 1857 in Scherpenzeel en overleden op de Oliemolen gem. Barneveld in 9 december 1947. Was gehuwd met Willemijntje van de Haar geboren 1859 overleden op de Oliemolen 1-8-1949. Huwelijk. 23-2-1879
Kinderen uit dit huwelijk:
  1. Jan geb. 29 -11-1879
  2. Marie geb. 24-11-1880 overleden 8-2-1955.geh. met Geurt Henken overleden 16-10-1944
  3. Garretje geb. 23-4-1882
  4. Aartje geb. 18-1-1884 overleden 1923
  5. Jan-Frans geb. 8-7-1886 overleden 28 -11-1968 op de Oliemolen gem. Barneveld
  6. Frans-Jan geb. 18-10-1888 overleden 28-1-1963.Geh. met Johanna Kelderman overleden 9-4-1948
  7. Gerritje geb.23-10-1890 overleden 14 -9-1966. Geh. met Cornelis van Dijk. Overleden 15-3-1975
  8. Arisje geb. 29-1-1893 overleden 16-5-1975
  9. Jannetje geb. 3-11-1894 overleden 4-5-1983
  10. Willemijntje 4-6-1898 overleden 4-3-1976 te ede
Jan Frans geb. 8-7- 1886 en Jannetje geb. 3-11-1894 zijn nooit getrouwd geweest. Zijn in 1952 in een kleine woning gaan wonen naast de boerderij. Deze kleine woning heeft Bernudina Rooyaards voor hun laten bouwen. Kees van Geerestein en Maria Klok gaan dan wonen op de Oliemolen. (zie verder naar onderen). De boerderij had toen nog geen stroom, riolering nog telefoon.

Gerrit Davelaar en Willemijntje van de Haar zijn ca. 69 jaar getrouwd geweest.

Bij hun 65 jarig huwelijksfeest in 1944 stond het volgende bericht in de Barneveldse Krant. (Barneveldse Krant geeft foute jaartallen moet zijn 1879-1944).

65 jaar in het echt verbonden 1878/1943.
Knus en gezellig aan den oever van een in ontelbare bochten slingerend beekje, weggedoken in het rijk opschietende houtgewas, ligt een klein “ gedoetje”. Zoo’n klein boeren plaatsje, bestaande uit berg en een loods. Het nestje dat wij op het oog hebben ligt vlak bij het Paradijs, ergens in het Kallenbroek en ’t staat bekend onder de naam “ de Oliemolen”.

Deze week zijn wij op een laten namiddag op pad getogen en hebben de bewoners, de familie Davelaar, eens een bezoek gebracht, want iets dat uniek is verdient de aandacht van de Barneveldse Courant en een 65 jarige bruiloft zeer zeker een gebeurtenis van groot belang.

Gerrit Davelaar en Willemijntje van de Haar, beiden 87 jaar oud, hopen de 23sten Februari aanstaande den dag te herdenken waarop zij 65 jaar geleden in het huwelijk traden.Hoewel beiden wars waren van publiciteit en “drukte”, en zoodoende ook weinig “loslieten” zijn wij aan de weet gekomen dat Gerrit Davelaar thans reeds ongeveer 48 jaren op “de Oliemolen” woont en dat hij de eerste acht jaren daarvan is werkzaam geweest als jachtopziener bij de Heeren Royaards en van Marwijck Kooy. Daarna heeft hij zich op het boerenbedrijf terug getrokken, waarin hij - de laatste jaren bijgestaan door een thuis wonenden zoon – nog steeds werkzaam is. Hoewel hij niet zoo vlug ter been meer is, knapt hij alle kleine karweitjes in en om het huis zelf op. Een pijpje smaakt de ouden man nog best, doch de “eigen bouw” bekomt hem niet zo goed. Wie weet heeft een der familieleden, vrienden of kennissen nog een onsje “goeie voor-oorlogsche” voor dezen jubilaris. Ook zijn vrouw is nog goed gezond. We zouden zoo- op uiterlijke teekenen afgaande- hen beiden nog wel de 70- en eventueel de 75- jarige bruiloft voorspellen. Onze beste wenschen vergezellen hen op hun verdere levensreis en wij wenschen hun een gezelligen feestdag.


Volgens de vereniging “Oud Scherpenzeel” komen alle Davelaars van de boerderijen Groot en Klein Davelaar in Woudenberg. De Davelaars komen in 1652 al in het doopboek van Scherpenzeel voor. Zie ook voor de stamboom van de Davelaars familie op site van de vereniging. Bijgaand een gedeelte van de stamboom waar Gerrit Davelaar en Willemijntje van de Haar op worden genoemd. Geboorte data zit enig verschil. Huwelijksdatum klopt!! De roepnamen zie je terug in de Davelaars familie die op de Oliemolen zijn geboren tussen 1880 en 1900.



Willemijntje Davelaar geb. 4-6-1898. Overleden 4-3-1976 dochter van Gerrit Davelaar en Willemijntje van de Haar trouwt op 13-8-1920 met Jan van Geerestein geb. 12-8-1892 te Leusden.Overleden 26-3-1965. Zoon van Cornelis van Geerestein en Jannigje van de Kraats. Zij gaan wonen op Het Stroompje in Barneveld.?

Uit dit huwelijk worden geboren:
  1. Cornelis 13-12-1920 te Barneveld. Oveleden 5-10-2000
  2. Willemijntje 18-11-1921 te Barneveld
  3. Jannigje 30-11-1922 te Barneveld
  4. Gerrit 30-10-1925 te Barneveld
  5. Johan 10-10-1926 te Barneveld. Overl. 12-6-1927
  6. Engelina 4-9-1929 te Barneveld
  7. Jan Frans 26-10-1930 Overl. 17-2-1931
  8. Maria 21-10-193 te Ede
  9. Johanna 4-7-1933 te Ede
  10. Jan Frans 4-1-1936. te Ede. Overl. 1-11-1938
  11. Cornelis Gerrit 10-2-1937 te Ede
Cornelis (Kees) Geerestein geb. 13-12-1920 te Barneveld gehuwd op 20-10-1944 met Maria Klok geb. 1-4-1924 te Ede, later met haar ouders verhuisd naar de Harskamp. Gaan in 1952 wonen op de Oliemolen. Gerrit en Willemijntje Davelaar waren inmiddels overleden. Twee van hun ongetrouwde kinderen woonden toen nog op de boerderij. (Jan-Frans en Jannigje). Zij verhuisden naar een kleine woning naast de boerderij. (zie boven)

Uit dit huwelijk worden 5 kinderen geboren.
  1. Jan geboren 21-3- 1946 geh. met Ida van Veldhuizen 5-7- 1973
  2. Maas geboren 13-4-1948 geh. met Gerda van de Broek 16-5- 1975
  3. Willemijntje(Willie) geboren11-1-1952geh. met Wouter van de Bosch geb.30-9- 1973
  4. Hendrik (Henk) geboren 24-10-1956 geh. met Beppie Goorhuis 2-3-1979
  5. Cornelis Marius (Kees) geboren 2-6-1965.overleden7-11-1984 te Barneveld. (Verongelukt op de Achterveldseweg)
In 1952 waren er nog restanten te vinden van de Oliemolen bij de Barneveldse beek. o.a. stenen, palen en raderen die in de molen dienst hadden gedaan.

Kees van Geerestein is daar al snel begonnen met het rooien van de boomgaard. Bracht toen al te weinig op. De bomen werden uitgegraven. De stobben (boomstronken) werd er daarna afgezaagd en doorverkocht als kachelhout. De fam. van Geerestein heeft ze destijds geruild voor (dakdekkers) riet, voor het dak van de appelschuur. De boerderij was een gemengd bedrijf met ca. 12-16 koeien, varkens en kippen. Het bedrijf was te klein om zelf een paard te houden. Zij mochten het paard van boerderij Butselaar gebruiken. Toen daar een tractor kwam werd er de tractor geleend van Clemens Esveld van boerderij Oud Erf. Ca. 1961 kwam de eerste tractor. Gekocht van Jan Klok, zwager van Kees van Geerestein. De boerderij bracht al snel te weinig op om met het gezin van te kunnen leven en vader Cees van Geerestein heeft naast het boeren een baan buiten de boerderij gevonden. Als timmerman/ metselaar heeft hij gewerkt aan schuren en hokken in de omgeving.

In het voorjaar 1966 bij het rechttrekken van de Barneveldse beek, heeft de Oliemolen door overvloedige regenval en de werkzaamheden aan de beek een week lang ca. 10 cm. onder water gestaan. Enige tijd later stapte Kees van Geerestein s’morgens naast zijn bed weer in het water. Een heftige manier om wakker te worden. Door de vele regenval was de beek weer buiten zijn oevers getreden. Enige vergoeding of hulp hiervoor is er nooit ontvangen.

Het volgende verhaal (met toestemming) maar even opgetekend:
Voor de oorlog was Gard (Gerrit) Davelaar boer op de Oliemolen (zie boven). Hij was gehuwd met Willemijntje van de Haar.Verhaal gaat dat deze Gard zijn grond bewerkte met een ezel. Toen hij wat centen bij elkaar gespaard had, wilde hij deze vervangen door een hit (klein paard). Zijn vrouw was het niet eens met deze aankoop. Hij kocht toch de hit en sindsdien weigerde ze met hem mee te rijden naar de wekelijkse markt in Barneveld. Zij reed jaren mee naar de markt met de brik van de buurman, de boer van Butselaar, Bol. Tot zij evacueren moesten in mei 1940 en zij naar Putten moesten uitwijken.



GESCHIEDENIS EN FOTO'S VERZAMELD DOOR BOERDERIJENCOMMISSIE: GERRIT VAN BEKKUM - mailto:bekkumg@gmail.com


© - NIETS VAN DEZE PAGINA MAG WORDEN VERVEELVOUDIGD ZONDER TOESTEMMING VAN DE HISTORISCHE KRING LEUSDEN