Boerderijen menu

Bij de enorme uitbreidingen van Leusden in het laatste kwartaal van de vorige eeuw is geprobeerd een aantal markante boerderijen voor het nageslacht te bewaren. Een van deze panden is ’t Claverenblad, centraal gelegen op de Brink, bij de hoek Hamersveldseweg/Burgemeester van der Postlaan.

Nadat deze boerderij rond 1970 in het bezit komt van de gemeente Leusden, raakt het erg in verval en de gemeente wil het laten slopen. Dankzij historisch- (op initiatief van oudheidkundige vereniging Flehite door de heren van de Neut en A. J. van Kooij) en bouwkundig- (dhr. J. Jehee)onderzoek komt het belang aan het licht om de boerderij te bewaren. Potentiele kopers haken af omdat de kosten voor restauratie de pan uitrijzen.

Dan besluit de gemeente het pand, dat intussen aangewezen is tot rijksmonument, voor één gulden te verkopen met de verplichting het te restaureren. Kees Vial koopt het en ziet kans met financiering door de Rabobank er een creatief en cultureel centrum van te maken. De restauratie duurt een volledig bouwvakjaar en gebeurt in een project met jongeren die op deze wijze restauratievak kunnen leren. Het geheel staat onder leiding van bouwbedrijf Hertzinger.

Deze foto is omstreeks 1910 genomen voor de boerderij 't Claverenblad. Maria Tolboom verzorgde daar haar ongehuwde oom en tante, Aart en Evertje Tolboom. In 1891 huwde zij de Blaricumse burgermeesterszoon Hermanus Lambertus de Jong. Het jonge echtpaar ging in het Claverenblad wonen. In 1895 overleden Aart en Evertje.

Hermanus boerde op een manier die men niet in Hamersveld gewend was. Herman de Jong met recht een herenboer. Hij had renpaarden en zat in verschillende besturen.

De historische waarde van de boerderij ligt in het feit dat in de voorgevel een gevelsteen aanwezig is met het jaartal 1603 waarmee deze gevel de oudste is in de gemeente en het voorhuis tot het oudste pand op Hamersveld is. De bouwer van het huis is zeer waarschijnlijk Gerrit Versprielde die dan de eigenaar is van de landerijen. Hij verpacht het dan aan Aelt Hendriksz.

Uit een akte in 1612 blijkt dat Gerrit van Spuelde intussen eigenaar is. Hij verkoopt het weer aan Zeno van Wijnbergen die het verpachten aan Thonis Otten. Jonkheer Anthonis van Wijnbergen, zoon van Zeno, verkoopt het aan (bier)brouwer Hendrik Anthonisz van Eede uit Amersfoort. Wanneer hij is overleden hertrouwt zijn vrouw Johanna van Blanckendaal met Pieter Lutz, die ook bierbrouwer is.

De volksmond verhaalt dat deze heren op hier een clandestiene brouwerij hebben gevestigd. Het moet een clandestiene brouwerij zijn geweest omdat er wegens de wet op de buitennering geen bier buiten Amersfoort mocht worden gebrouwen. Enige aanwijzingen voor de aanwezigheid van een brouwerij zijn de grote kelder met de brede deuren, die nu nog aanwezig zijn, en op de kadastrale minutenkaart uit 1825 staat een groot gebouw aan het bestaande voorhuis aangegeven.

De erfgenamen van Johanna van Blanckendaal verkopen in 1694 het erf en goed, huis en hofstede met landerijen, boomgaard en plaggeveld, groot 22 morgen, vanouds genaamd het Claverenblad alsmede nog 2 morgen land, aangeduid als de Akker, gelegen onder Hamersveld  aan Johan Freis van Dolre. Dit perceel ligt naast boerderij Noordwijk aan de Hamersveldseweg en waar nu de boerderij Akkerhoeve op staat. Johan verhuurt het geheel aan Tijmon Gijsbertsen. Het huurcontract vermeld dat de verhuurder aan zich houdt de grote boomgaard, de kamer met de kelder en de houtgewassen.

In 1732 verkopen de erven van de familie Freis van Dolre de hofstede aan de brouwer Theodorus van Lilaer die gehuwd is met Gerarda Freis van Dolre.

Op 27 februari 1759 verkoopt Hendrik Benedictus van Lilaer, koopman tot St Petersburg ’t Claverenblad met huizinge en stal met het kamertje, berg en schuur en landerijen gelegen ter weerzijde van de Hamersveldseweg, strekkende van de zogenaamde Modderbeek tot aan de Hamersveldse Grift. Het stuk land genaamd de Akker wordt ook aan zijn broer Jan Francois van Lilaer, heer van Stoutenburg verkocht.

Vanaf januari 1763 wordt de hofstede het Claverenblad verhuurd aan Caspar Hopman. Het geheel wordt dan omschreven als: Een huizinge en een stal met het kamertje en de schuur daarnaast alsmede het akkertje en hofje langs de hofstede van dhr. van Halteren (dat is Zwanenburg) en de brink voor en achter het huis met de boomgaard aan de westzijde, staande en gelegen in Hamersveld en uitmakend een gedeelte van de hofstede 't Claverenblad. Daarbij wordt ook verhuurd het tabaksland groot 1/12 morgen met de droging en de kisten daarbij alsmede het kleine hoekje over de wetering naast het tabaksland dat ook tot de hofstede behoord. De huurprijs is 180 gulden per jaar en twee schepelen van de beste appelen, een mandje kersen en wat grote noten.

In 1772 doet Grietje Hendriks, de weduwe van Caspar Hopman afstand van de huur. De nieuwe huurder is Jan Jansen Tolboom die gehuwd is met Hendrikje Hendriks. Jan Jansen Tolboom blijft huurder tot september 1810. Dan koopt hij de hofstede van Pieter Leonardus baron Heilman, heer van Stoutenburg en zijn echtgenote vrouwe Lucia Theresia van Lilaar. Na het overlijden van Jan Jansen Tolboom neemt zijn zoon Wulfert de hoeve over. Bij een boedelverdeling in 1869 komt 't Claverenblad in bezit van broer en zus Aart en Evertje Tolboom.

Na het overlijden van Evertje en Aart wordt de boerderij in 1896 verkocht aan Hermanus de Jong, de zoon van de burgemeester van Blaricum. Hermanus is gehuwd met Maria Tolboom een nicht van Aart en Evertje. In 1919 verkoopt Herman de Jong de boerderij aan Reijmert Los een landbouwer uit Rijpwetering. Herman houdt het land, de Akker genaamd, aan zich en bouwt daar een nieuwe rentenierswoning. Deze noemt hij geheel toepasselijk Akkerhoeve. Dit het huis dat nu tegenover de tuinmeubelenzaak van Jan van den Berg staat.

Reijmert Los overlijdt in 1963. De landerijen worden dan verdeeld over zijn twee zonen, Abraham en Dirk. Dirk bouwt een nieuwe boerderij aan de overzijde van de weg tegenover de oude boerderij.

Rond 1970 moeten de landerijen van de oude boerderij plaats maken voor de nieuwbouw van de wijk Groenhouten.

Naast de historische betekenis van de boerderij bezit ’t Claverenblad ook een interessante bouwgeschiedenis.

Er zijn nog overblijfselen van het oorspronkelijke gebouw uit 1603. De oorspronkelijke boerderij van een krukhuisboerderij met een herenkamer, een opkamer en een kelder er onder gelegen. Het voorhuis is in de 18de en 19de eeuw verbouwd en heeft toen zijn huidig vooraanzicht gekregen.Het achterhuis dateert uit de achttiende eeuw.

Zoals veel oorspronkelijke boerderijen langs de Hamersveldseweg is het achterhuis naar de straat georiënteerd.